Bà Trà người phụ nữ Huế trọn đời giữ lửa cho ẩm thực cố đô – từ căn bếp nhỏ bên chùa Từ Đàm, bà đã góp phần hồi sinh nhiều món chè Huế gần như thất truyền.Từng là cô giáo dạy Văn, nghệ nhân Mai Thị Trà gắn bó trọn đời với bếp Huế, âm thầm phục dựng hàng chục món ăn dân gian và cung đình xưa. Không ồn ào tạo dựng thương hiệu, bà chọn cách trao truyền tinh hoa qua từng buổi dạy, từng cuốn sách, từng chén chè.

Tình yêu dai dẳng với chè và nét văn hóa xứ Huế

Tại một căn nhà nhỏ trên đường Điện Biên Phủ, TP Huế – sát bên chùa Từ Đàm, nghệ nhân Mai Thị Trà vẫn ngày ngày sống bình dị một mình, trong tình yêu sâu đậm với ẩm thực và con người xứ Huế.

Xuất thân từ một gia đình quyền quý (cô ruột là vợ vua Duy Tân, cha là quan tri huyện thời Nguyễn), bà Trà sớm được rèn luyện nữ công gia chánh từ bé. Niềm đam mê ẩm thực bén rễ từ những ngày thơ bé quanh gian bếp cổ, rồi dần trở thành lý tưởng cả đời.

Người phục dựng hơn 50 món chè Huế cổ

Trong hành trình hơn 45 năm, bà đã phục dựng và truyền dạy hàng chục món chè Huế truyền thống, từ chè cung đình đến chè chay dân gian. Nhiều món từng đứng trước nguy cơ mai một – như chè lục tàu xá, chè khuôn đậu, chè ngũ quả, chè mè đen, bánh măng cung đình… – đã được bà khôi phục từ trí nhớ và tay nghề điêu luyện.

Với bà, “nấu chè không chỉ là kỹ thuật mà là nghệ thuật, là văn hóa sống”. Mỗi chén chè phải đạt đủ ngũ quan: sắc – hương – vị – chạm – cảm.

Truyền cảm hứng từ mái trường đến cộng đồng

Là cựu giáo viên Văn trường Đồng Khánh (nay là THPT Hai Bà Trưng), bà không chỉ dạy chữ mà còn truyền kỹ năng nữ công gia chánh cho nhiều thế hệ học trò. Sau khi nghỉ hưu, bà tiếp tục dạy nấu ăn tại Trung tâm Việc làm Phụ nữ và Trường Cao đẳng Du lịch Huế.

Gần đây, bà là cố vấn chính thức cho Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực Việt Nam, tham gia kỷ lục “Xôi chè Cung đình và dân gian Việt Nam”, góp phần nâng tầm “Huế – Kinh đô Ẩm thực”.

Một đời cống hiến âm thầm mà rực rỡ

Không ồn ào tạo dựng thương hiệu, không cần ánh hào quang hay danh hiệu, nghệ nhân Mai Thị Trà vẫn được xem như một “nhân chứng sống” của văn hóa ẩm thực cố đô. Suốt hàng chục năm qua, bà lặng lẽ nghiên cứu, phục dựng và truyền dạy những món ăn đã từng có nguy cơ thất truyền – từ chè cung đình đến bánh Huế xưa, từ món mặn đến món chay.

Với bà, niềm vui lớn nhất không nằm ở sự công nhận mà ở khoảnh khắc được chia sẻ bí quyết, được thấy thế hệ sau đón nhận và tiếp nối. “Nếu cứ giữ bí quyết cho riêng mình, một ngày nào đó, những món ăn ấy sẽ biến mất...” – bà nhẹ nhàng nói, như nhắn nhủ một triết lý sống giản dị nhưng sâu xa: những giá trị văn hóa chỉ sống mãi khi được truyền đi.

Tại HiPs, chúng mình tự hào được đồng hành cùng nghệ nhân Mai Thị Trà trong việc gìn giữ và lan tỏa tinh hoa ẩm thực Huế. Hiện nay, bạn có thể tìm thấy tại cửa hàng những cuốn sách do chính tay bà biên soạn, bao gồm: Chè Huế, Món chay Huế, và Mứt bánh Huế — những tập sách quý chứa đựng cả một đời tâm huyết và trải nghiệm bếp núc.

Nếu bạn muốn sở hữu cho riêng mình những “báu vật” nhỏ mang hương vị Huế xưa, đừng ngần ngại liên hệ với HiPs nhé!